Céline Curiol Parijse stemmen

Céline Curiol

Parijse stemmen  (Voix sans issue) uitgegeven 2005/6

Vertaald door Maartje de Kort en Nele Ysebaert (Ambo/Manteau)

Vandaag zag ik 2 zwijntjes, een roze met zwarte stippen en een kleiner zwarte, samen de weg naar de Daaibooibaai over steken. Vandaag zijn de Chinezen boos dat Japan 2 eilandjes voor de kust heeft gekocht en tot Japans grondgebied verklaard. Vandaag heb ik Parijse stemmen uitgelezen, dat ik aantrof in de boekenbak van Albert Hein. Wat is ongeloofwaardiger? Zeker is, dat ik hopeloos achter loop in de literaire wereld.

Het boek werd aangeprezen door Paul Auster, die ik zeer waardeer. Het toont gelijkenis met diens boek Man in the Dark, dat ik dit voorjaar kocht in San Francisco. De roman opent met een citaat uit Molloy van Samuel Becket. Het is een existentialistische roman ( après la lettre.)  over het leven van een jonge vrouw in de grote stad (Parijs), die telkens in ontmoetingen met mannen verzeild raakt en zo ook bij toeval in de ban van een getrouwde man naar wiens aandacht en liefde ze hartstochtelijk verlangt.  Ze is zelfstandig, kwetsbaar en afhankelijk.  Ze neemt haar leven in eigen hand, maar laat zich door toeval en incidenten leiden. Het verlangen in de nabijheid van de getrouwde man te zijn,  voert haar naar het verlies van een eigen bestaan. Ze volgt hem, zijn spoor, terwijl hij vasthoudt aan zijn burgerlijk bestaan.  Verloren en eenzaam temidden van de menigte, de mensen, de stad, de grote wereld.  Het leven van de vrouw is van een beklemmende onzekerheid.

Niet het verhaal, maar de gebeurtenis. Niet het schokkende, maar de emotionele spanning. Nieteen tragedie maar menselijk drama.  Niet de glamour maar alledaagse keuzes en vergissingen. De schijn van onafhankelijkheid, de onmogelijkheid van verbintenis. Alsof noodlot bestaat in de gedaante van burgerlijkheid. De onvervulbare hang naar verbondenheid.  Nabijheid als opperste vervulling.  Allemaal abstracties verbannen uit deze roman. Het leven van een vrouw in de grote stad, alleen en doortastend, maar onzeker in het hart.

In fijnzinnige stijl geschreven, een roman die je niet weg legt.

Silvio d'Arzo Andermans Huis (Italiaans schrijver)

Auteur : Silvio d’Arzo ( pseudoniem voor Enzio Comparoni 1920-’52)

Boektitel : Andermans Huis

Deze novelle ( 94 kleine bladzijden) is volledig uit de tijd,  maar perfetto volgens Eugenio Montale, een bekender Italiaanse auteur. Een pastoortje  vertelt over het stille leven in een Italiaans bergdorpje en een vrouw die hem een (onnozele) levensvraag stelt, die hem verrast. Eentonigheid en eenzaamheid strijden om de voorrang in de eenvoud van dit boerenleven. Overal dient zich het einde van het leven aan. De dood vermomt zich in al wat nog leeft:  oude vrouwen die een dode in het laken naaien, hun onbetaalbare klaagzangen,  geluid van de bellletjes om de nek van de geiten,  geblaf van honden in de verte,  de kou en de nacht, het kanaal voor het wasgoed, een vijgenboom in de moestuin,  sprokkelhout en  dorre bladeren in een zak,  verdronken mussen, herders zonder gezicht. Ontroering schuilt in de simpelheid van het dagelijks bestaan en de sobere verteltrant.

Het doet denken aan een boek van Carlo Levi die schreef over een soortgelijk bestaan in ‘Christus kwam niet verder dan Eboli’, over het oerheidens leven van boeren in Zuid Italië ( nog tijdens de WWII). De eenvoud van stijl en de emotionele kracht ervan herinneren me aan de ingehouden vertelkunst van A.Alberts. Een voorbeeld: ‘Het  was schemerdonker in de kamer, en een paar stappen bij me vandaan was de jongen niet meer dan een donkerder vlek. Zal ik de lamp halen? vroeg hij. Dat hoeft niet laat maar, zei ik. We stonden vier, vijf minuten te zwijgen. Toen kreeg ik met hem te doen. En bovendien wilde ik alleen zijn.’ Direct op elkaar de empathie en de afstandelijkheid. Deze stijl staat ook garant voor onderkoelde humor( nog een parallel met Alberts).

In deze novelle ervaar je wat d’Arzo schrijft in zijn verhaal ‘Twee oude mensen’ – opgenomen in het boekje Avondlucht ( ook maar 95 pagina’s): ‘Ik weet niet of het een teveel aan gevoeligheid is of een tekort, maar het is een feit dat grote tragedies me niet zoveel doen.  Er zijn kleine drama’s , bepaalde situaties of verhoudingen tussen mensen, die me veel meer raken dan een in de as gelegde stad.’

Silvio d'Arzo, Andermans Huis

Ik zal nog bespreken het boekje 'Andermans Huis' van Silvio d'Arzo, zoals vertaald door Mieke Geuzebroek en Pietha de Voogd. Vast een proefje:  'Gebogen rond de zak met bladeren, bij het licht van een kaars, zaten twee of drie vrouwen van het huis, ikzelf en iets erachter een paar oude mensjes uit het dorp. Ooit bij een anatomieles geweest?'